Audit Là Gì? Phân Loại, Mục Đích Và Ý Nghĩa Của Kiểm Toán

Ngày đăng: 16/05/2023 | Không có phản hồi

Ngày cập nhật: 16/05/2023

Audit hay kiểm toán đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và độ tin cậy về mặt tài chính. Cho dù đó là một doanh nghiệp nhỏ hay một tập đoàn đa quốc gia, việc tiến hành kiểm toán thường xuyên là điều cần thiết để duy trì niềm tin và uy tín giữa các hệ thống tài chính. Thông qua bài viết dưới đây, Glints sẽ cùng bạn tìm hiểu Audit là gì, quy trình liên quan, các loại Audit khác nhau và tầm quan trọng của chúng.

Audit là gì? 

Đầu tiên, Audit là gì? Audit hay kiểm toán đề cập đến việc kiểm tra và đánh giá có hệ thống các hồ sơ, giao dịch, quy trình và hệ thống tài chính của một tổ chức. Nó được thực hiện bởi một chuyên gia có trình độ, được gọi là kiểm toán viên, người đánh giá tính chính xác, đầy đủ và tuân thủ của thông tin tài chính. Mục tiêu chính của kiểm toán là đưa ra ý kiến độc lập và khách quan về tính trung thực và độ tin cậy của các báo cáo tài chính.

Đọc thêm: Auditor Là Gì? Tìm Hiểu Nghề Kiểm Toán Viên Từ A – Z

Quy trình tiến hành Audit là gì? 

Quy trình Audit hay kiểm toán bao gồm một số bước, bắt đầu từ việc thu thập thông tin liên quan đến phân tích dữ liệu và đưa ra kết luận. Dưới đây là các giai đoạn chính của việc tiến hành kiểm toán:

1. Thu thập thông tin: Bước đầu tiên trong quy trình kiểm toán là thu thập tất cả các hồ sơ tài chính có liên quan, bao gồm báo cáo ngân hàng, hóa đơn, biên lai và các tài liệu hỗ trợ khác. Thông tin này phục vụ như là nền tảng cho các phân tích chuyên sâu hơn.

2. Phân tích và kết luận: Sau khi thu thập thông tin, kiểm toán viên sẽ kiểm tra chi tiết hồ sơ tài chính. Họ đánh giá tính chính xác của báo cáo tài chính, xác minh các giao dịch và xác định bất kỳ sự khác biệt hoặc bất thường nào. Dựa trên phân tích, kiểm toán viên đưa ra kết luận và đưa ra ý kiến về sức khỏe tài chính và sự tuân thủ của tổ chức trong lĩnh vực tài chính.

Các hình thức kiểm toán 

Có nhiều loại kiểm toán được thực hiện để phục vụ cho các nhu cầu và yêu cầu cụ thể. Hãy cùng Glints khám phá ba loại kiểm toán phổ biến dưới đây:

Kiểm toán nội bộ 

Kiểm toán nội bộ được thực hiện bởi các chuyên gia kiểm toán được tuyển dụng bởi chính tổ chức. Mục đích của kiểm toán nội bộ là đánh giá kiểm soát nội bộ, quy trình quản lý rủi ro và hiệu quả hoạt động. Nó giúp các tổ chức xác định điểm yếu, cải thiện quy trình và đảm bảo tuân thủ các quy định và chính sách.

Đối với các cơ quan, tổ chức nằm trong sự quản lý của Nhà nước, quá trình kiểm toán nội bộ được quy định cụ thể dựa theo Điều 8 Nghị định 05/2019/NĐ-CP như sau:

“1. Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ phải thực hiện công tác kiểm toán nội bộ tại bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các đơn vị trực thuộc bao gồm cả đơn vị sự nghiệp trực thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.

2. Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải thực hiện công tác kiểm toán nội bộ tại Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

3. Việc thực hiện công tác kiểm toán nội bộ ở các đơn vị nêu tại khoản 1 và khoản 2 Điều này phải đảm bảo nguyên tắc không tăng biên chế, không phát sinh đầu mối mới.“

Ngoài ra, quá trình kiểm toán nội bộ tại các đơn vị sự nghiệp công lập cũng được quy định rõ ràng tại Điều 9 Nghị định 05/2019/NĐ-CP như sau:

“Đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư, đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên: có tổng quỹ tiền lương, phụ cấp và các khoản đóng góp theo lương của số người lao động hiện có (bao gồm: số biên chế có mặt, lao động hợp đồng theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP ngày 17 tháng 11 năm 2000 của Chính phủ và lao động hợp đồng chuyên môn khác) trong một năm từ 20 tỷ đồng trở lên hoặc sử dụng từ 200 người lao động trở lên phải thực hiện công tác kiểm toán nội bộ.“

Cũng trong Nghị định 05/2019/NĐ-CP, đối với các doanh nghiệp tư nhân, quy trình kiểm toán nhà nước được quy định rõ ràng tại Điều 10, cụ thể:

“1. Các đơn vị sau đây phải thực hiện công tác kiểm toán nội bộ:

a) Công ty niêm yết;

b) Doanh nghiệp mà nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ là công ty mẹ hoạt động theo mô hình công ty mẹ – công ty con;

c) Doanh nghiệp nhà nước là công ty mẹ hoạt động theo mô hình công ty mẹ – công ty con.

2. Các doanh nghiệp không quy định tại khoản 1 Điều này được khuyến khích thực hiện công tác kiểm toán nội bộ.

3. Các doanh nghiệp quy định tại Điều này có thể đi thuê tổ chức kiểm toán độc lập đủ điều kiện hoạt động kiểm toán theo quy định của pháp luật để cung cấp dịch vụ kiểm toán nội bộ. Trường hợp doanh nghiệp đi thuê tổ chức kiểm toán độc lập để cung cấp dịch vụ kiểm toán nội bộ phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ và các yêu cầu nhằm đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ quy định tại Điều 5, Điều 6 Nghị định này.

Việc đi thuê thực hiện kiểm toán nội bộ của các doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an.”

Kiểm toán độc lập 

Kiểm toán độc lập, còn được gọi là kiểm toán bên ngoài, được thực hiện bởi các công ty kiểm toán bên ngoài hoặc kế toán viên công chứng (CPA) không liên kết với tổ chức được kiểm toán. Mục tiêu của kiểm toán độc lập là đưa ra ý kiến khách quan về tính chính xác và công bằng của các báo cáo tài chính. Những cuộc kiểm toán này thường là bắt buộc đối với các công ty giao dịch công khai.

Ngoài ra, Khoản 1 Điều 5 Luật Kiểm toán độc lập 2011 còn quy định:

“1. Kiểm toán độc lập là việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý kiến độc lập của mình về báo cáo tài chính và công việc kiểm toán khác theo hợp đồng kiểm toán.“

Kiểm toán Nhà nước 

Kiểm toán chính phủ được thực hiện bởi các cơ quan chính phủ hoặc cơ quan quản lý để đảm bảo tuân thủ luật pháp, quy định và chính sách hiện hành. Các cuộc kiểm toán này tập trung vào việc sử dụng hợp lý các quỹ công, ngăn ngừa gian lận và tuân thủ các tiêu chuẩn của chính phủ.

Khoản 1 Điều 3 Luật Kiểm toán nhà nước 2015 quy định về kiểm toán Nhà nước như sau:

“1. Báo cáo kiểm toán của Kiểm toán nhà nước là văn bản do Kiểm toán nhà nước lập và công bố sau mỗi cuộc kiểm toán để đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị về những nội dung đã kiểm toán. Báo cáo kiểm toán của Kiểm toán nhà nước do Tổng Kiểm toán nhà nước hoặc người được Tổng Kiểm toán nhà nước ủy quyền ký tên, đóng dấu.“

Ý nghĩa của kiểm toán là gì? 

Kiểm toán có ý nghĩa rất lớn đối với cả doanh nghiệp và nhà đầu tư. Hãy cùng Glints khám phá một số khía cạnh chính về tầm quan trọng của Audit:

Lợi ích cho doanh nghiệp và nhà đầu tư

Kiểm toán mang lại sự đảm bảo cho doanh nghiệp và nhà đầu tư về tính chính xác và độ tin cậy của các thông tin tài chính. Chúng nâng cao độ tin cậy của báo cáo tài chính và giúp thu hút đầu tư, đảm bảo các khoản vay và xây dựng niềm tin với các bên liên quan. Kiểm toán cũng giúp xác định các lĩnh vực cần cải thiện và nâng cao hiệu quả kinh doanh tổng thể.

Tác động đến hệ thống kế toán và tài chính

Ngoài ra, kiểm toán còn đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì tính toàn vẹn của hệ thống kế toán và tài chính trong một tổ chức. Nó đảm bảo rằng các thông lệ kế toán phù hợp được tuân thủ, các giao dịch tài chính được ghi lại chính xác và các biện pháp kiểm soát nội bộ được thực hiện để bảo vệ tài sản và ngăn ngừa gian lận tài chính. 

Bằng cách tiến hành kiểm toán thường xuyên, các doanh nghiệp có thể xác định những điểm yếu trong quy trình tài chính của mình và thực hiện các biện pháp khắc phục để nâng cao hiệu quả và hiệu suất kinh doanh.

Phạm vi của mỗi loại kiểm toán 

Phạm vi của kiểm toán nội bộ 

Kiểm toán nội bộ tập trung vào việc đánh giá kiểm soát nội bộ, quy trình quản trị rủi ro và hiệu quả hoạt động trong một tổ chức. Quá trình này giúp cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp có thể tự đánh giá hiệu quả của các hệ thống kiểm soát nội bộ, xác định các rủi ro tiềm ẩn và đưa ra các khuyến nghị cần thiết. Kiểm toán nội bộ bao gồm nhiều lĩnh vực, bao gồm quản trị tài chính, tuân thủ, vận hành và công nghệ thông tin.

Phạm vi của kiểm toán độc lập 

Kiểm toán độc lập chủ yếu tập trung vào việc kiểm tra báo cáo tài chính và các thuyết minh liên quan. Tại đậy, các kiểm toán viên sẽ đưa ra ý kiến khách quan về tính công bằng, chính xác và tuân thủ của thông tin tài chính. Kiểm toán độc lập đánh giá việc tổ chức tuân thủ các chuẩn mực kế toán, xác minh độ tin cậy của báo cáo tài chính và xác định bất kỳ sai sót hoặc bất thường trọng yếu nào.

Phạm vi của kiểm toán Nhà nước 

Kiểm toán Nhà nước thường tập trung vào việc đảm bảo tuân thủ luật pháp, quy định và chính sách áp dụng cho các tổ chức công. Các cuộc kiểm toán này đánh giá việc sử dụng công quỹ, đánh giá hiệu quả của các chương trình của chính phủ và giám sát việc tuân thủ các yêu cầu pháp lý. Kiểm toán viên Nhà nước sẽ xem xét hồ sơ, quy trình và thủ tục tài chính để xác định mọi trường hợp gian lận, lãng phí hoặc quản lý yếu kém.

Đọc thêm: Chứng Chỉ CIA Là Gì? Chi Tiết Chứng Chỉ Kiểm Toán Bạn Cần Biết

Tạm kết

Vậy là Glints đã cùng bạn tìm hiểu Audit là gì cũng như một vài thông tin chi tiết về các loại kiểm toán dựa trên pháp luật. Hy vọng những kiến thức trên sẽ giúp bạn có thể nhìn nhận được bức tranh tổng thể về ngành kiểm toán nói chung. 

Nếu cảm thấy hứng thú với các chủ đề tương tự, hãy ghé qua Blog của Glints để cập nhật một cách nhanh chóng và đầy đủ nhất các thông tin về những quy định bắt buộc thuộc lĩnh vực tài chính nhé!