VĂN HÓA CÔNG SỞ VIỆT NAM – CHUYỆN CẦN THAY ĐỔI VÀ ĐIỂM CẦN PHÁT HUY

Ngày đăng: 29/01/2021 | Không có phản hồi

Ngày cập nhật: 06/10/2022

Đây là bài viết khách quan dựa trên quan điểm và thu thập của người viết để đảm bảo những mục được liệt kê mô tả chung nhất xu hướng văn hóa công sở tại Việt Nam (bao gồm công ty Nhà nước, tư nhân,…)

Cho đến hiện nay, khái niệm “văn hóa công sở” chưa được hoàn thiện hay quy định một cách rõ ràng thông qua văn bản. Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu cụm từ “văn hóa công sở” một cách đơn giản chính là cách chúng ta thể hiện qua ứng xử, giao tiếp, trang phục… giữa các nhân viên, người lao động, người lãnh đạo trong hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp.

Văn hóa công sở đặt ra để con người đáp ứng theo những quy định, tiêu chí hay các nhu cầu của tổ chức về cách giao tiếp, tác phong quy định, giờ giấc, thói quen…để môi trường công sở trở nên chuyên nghiệp, hiện đại, mọi người làm việc sẽ thỏa mái và có sự tôn trọng, vui vẻ.

Nhân viên là gia đình (Family)

“Đoàn kết là sức mạnh… khi có sự chung sức và hợp tác, ta có thể đạt được những điều tuyệt vời.” – Mattie Stepanek

Một trong những kỹ năng lãnh đạo được xem xét chính là phong cách ứng xử, cách đối xử của sếp với nhân viên (cấp dưới), hay nói cách khác sự thân thiện, xem nhân viên là gia đình chính là một đặc trưng của nét văn hóa công sở Việt Nam tại các công ty trẻ trong thời gian gần đây. 

Ở đây, nói đến công ty trẻ, chúng ta có thể ngay lập tức liên tưởng đến việc ở những nơi làm việc có nhiều người ở lứa tuổi lớn hơn thường không thực hiện được việc này. Đối với những thế hệ trước, đặc biệt trong cách làm việc, thứ bậc là điều quan trọng hơn cả, và bạn nhất định phải tôn trọng điều này. 

Tại các công ty trẻ hiện nay, chúng ta thường thấy những buổi tiệc, team-building, thậm chí là trà (sữa) chiều,… nhằm để nuôi dưỡng bầu không khí gia đình, giúp các thành viên gắn kết với nhau hơn, và xa xa chút nữa chính là hiểu nhau – hiệu quả trong công việc. 

Nếu nhìn từ góc độ tích cực thì việc duy trì và nuôi dưỡng “gia đình” nơi công sở là một trong những cách hiệu quả để xây dựng môi trường công sở lành mạnh, doanh nghiệp phát triển. Nhưng cũng cần phải cẩn thận với phương thức này, bởi vì việc tinh thần gia đình – thoải mái, vui vẻ, nằm ở một phạm trù hoàn toàn khác so với sự chuyên nghiệp trong công việc. Nếu người lãnh đạo không biết cách vận hành sự vui vẻ trong trao đổi, thảo luận công việc mà biến nó thành sự dễ dãi trong trách nhiệm, deadlines, thì “gia đình” này sẽ không còn “yêu thương” bạn nữa đâu!

Đọc thêm: Kỹ năng giao tiếp, hòa nhập nơi công sở

Văn hóa nghỉ trưa (Take a nap after lunch)

Đây có lẽ là một “loại hình” văn hóa gây sốc nhất đối với người nước ngoài khi đến Việt Nam làm việc. Tùy thuộc vào đặc điểm và bố trí của văn phòng, công ty, nhân viên sẽ có cách “ngả lưng” khác nhau, từ nằm ra sàn nhà, nằm gục trên bàn, cho đến giường xếp,…

Từng có một bài đăng về hình ảnh “la liệt” của dân văn phòng Việt Nam giờ nghỉ trưa của một anh kiến trúc sư người Nhật, kèm nội dung “Thoạt nhìn, hình ảnh này trông giống tại một bệnh viện dã chiến hoặc một “nhà xác”. Thế nhưng đây là cách người Việt thường “chợp mắt” trong giờ nghỉ trưa, thật ngoạn mục!” 

Một giấc ngủ trưa ở khoảng nghỉ giữa hai buổi làm việc, giúp chúng ta tỉnh táo và phục hồi lại năng lượng, đặc biệt đối với dân văn phòng làm việc 8 tiếng mỗi ngày trước màn hình máy tính. 

Những lợi ích của việc ngủ trưa khác như, 

• Giảm huyết áp
• Hỗ trợ giảm cân
• Giảm áp lực lên tim mạch
• Ngăn ngừa chứng mất trí nhớ
• Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
• Giảm nguy cơ tử vong vì bệnh tim đáng kể

Văn hóa tặng quà vào những ngày lễ (Small gifts in holidays)

Ở bất kỳ nền văn hóa nào cũng có những ngày lễ lớn, nhỏ, là dịp để những người thân yêu dành tặng nhau những lời chúc, và món quà đáng yêu. Riêng tại nền văn hóa công sở Việt Nam, việc quà cáp qua lại còn diễn ra tại nơi làm việc, giữa nhân viên với sếp, và giữa nhân viên với nhau. Đôi khi đó là những món quà được trao đổi cho nhau trong những dịp như Giáng sinh, team-building,… 

Từ một góc nhìn khác, việc quà cáp vào những ngày Lễ từ nhân viên đối với sếp được xem như một dấu hiệu tiêu cực, và thậm chí có phần giống với hối lộ.

Văn hóa quà cáp vào ngày Tết đến các sếp dường như đã tập cho nhiều người những thói quen tiêu cực trong đời sống, chẳng hạn như nhân viên nào không tặng quà thì sếp sẽ “ngó lơ”, mà cũng vì vậy nên hầu như (tất cả) nhân viên buộc lòng đều phải đi quà sếp vào ngày lễ, Tết.

Những ảnh hưởng về mặt tài chính là không hề nhỏ, chưa kể đây còn được list vào danh sách những “văn hóa công sở” không tốt đẹp gì mấy của người Việt Nam, những món quà “nhỏ” sẽ mua được những điều to lớn hơn.

Đọc thêm: Vai Trò Của Văn Hóa Doanh Nghiệp

Văn hóa email (Email culture)

Nếu được dùng một lý do để bào chữa cho sự thiếu sót trong văn hóa email của người Việt, có thể dùng đến một quốc gia đang phát triển, không phải hầu hết mọi người trong thị trường lao động đều có cơ hội tiếp cận với công nghệ thông tin, hay cách làm việc thông qua các nền tảng, ứng dụng xã hội, trong số đó có email. 

Cũng chính vì cách sử dụng chưa thuần thục, chưa hiểu được việc tối đa hóa các công cụ, nên các kỹ năng liên quan như soạn thảo, văn phong sử dụng (tiếng Việt, tiếng Anh), cách mở đầu hay kết thúc, nội dung cần thể hiện,… đều chưa được phổ biến rộng rãi trong văn hóa công sở tại Việt Nam.

Văn hóa email là một trong những nét văn hóa cần nhiều hơn nữa sự nỗ lực và cải thiện từ những người tham gia lao động bởi vì chúng ta đang gần hơn nữa với thị trường lao động thế giới, thông qua những công việc từ xa, các tổ chức, tập đoàn, công ty đa quốc gia. 

Đọc thêm: Xây dựng tác phong làm việc chuyên nghiệp

May mắn thay vì lực lượng đông đảo Generation Z đang gia nhập vào thị trường lao động, một thế hệ được sinh ra trong thời đại công nghệ, đặt nhiều niềm hy vọng trong việc sử dụng và tối ưu hóa hơn nữa những công cụ công nghệ trong công việc.