Thế Nào Là Tự Nhận Thức Bản Thân? Tầm Quan Trọng Và Cách Cải Thiện Self-Awareness

Ngày đăng: 09/03/2023 | Không có phản hồi

Ngày cập nhật: 09/03/2023

Bạn có muốn hạnh phúc, tạo rao nhiều ảnh hưởng, đưa ra quyết định tốt hơn và trở thành một nhà lãnh đạo hiệu quả hơn không? Nếu vậy, sự tự nhận thức là điều quan trọng nhất mà bạn cần phát triển. Nhưng, thế nào là tự nhận thức bản thân? Đó là điều sẽ giúp bạn luôn hướng tới mục tiêu trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Hãy cùng Glints đào sâu hơn vào khái niệm mới lạ này ở bài viết dưới đây nhé!

Thế nào là tự nhận thức bản thân (Self-awareness là gì?)

Đầu tiên, thế nào là tự nhận thức bản thân? Những người đầu tiên đưa ra định nghĩa về chủ đề này là hai nhà tâm lý học Shelley Duval và Robert Wicklund. Cụ thể:

“Tự nhận thức là khả năng tập trung vào bản thân và cách hành động, suy nghĩ hoặc cảm xúc của bạn phù hợp hoặc không phù hợp với các tiêu chuẩn bên trong của bạn. Nếu bạn tự nhận thức cao, bạn có thể đánh giá bản thân một cách khách quan, quản lý cảm xúc của mình, điều chỉnh hành vi của bạn với các giá trị tương ứng và hiểu chính xác cách người khác nhìn nhận về bạn.”

Nói một cách đơn giản, những người có khả năng tự nhận thức cao có thể diễn giải hành động, cảm xúc và suy nghĩ của họ một cách khách quan.

Đó là một kỹ năng hiếm có, vì nhiều người trong chúng ta bị cuốn vào những diễn giải dựa trên cảm xúc về hoàn cảnh của mình. Phát triển sự tự nhận thức là rất quan trọng vì nó cho phép các nhà lãnh đạo đánh giá sự phát triển cũng như tính hiệu quả của họ và thay đổi hướng đi khi cần thiết.

Tầm quan trọng và lợi ích của việc tự nhận thức bản thân

Để hiểu rõ thế nào là tự nhận thức bản thân cũng như vai trò và lợi ích của nó, một nhóm nghiên cứu độc lập dưới sự dẫn dắt của Tasha Eurich đã tiến hành nhiều nghiên cứu liên quan đến khái niệm này. 

Nghiên cứu của họ chỉ ra rằng khi hướng nội, chúng ta có thể làm rõ các giá trị, suy nghĩ, cảm xúc, hành vi, điểm mạnh và điểm yếu của mình. Chúng ta có thể nhận ra ảnh hưởng mà chúng ta có đối với người khác. Nghiên cứu của Eurich cho thấy những người có khả năng tự nhận thức sẽ hạnh phúc hơn và có các mối quan hệ tốt hơn. Họ cũng trải nghiệm cảm giác kiểm soát cá nhân và xã hội cũng như sự hài lòng trong công việc cao hơn.

Khi chúng ta hướng ngoại, chúng ta hiểu cách mọi người nhìn chúng ta. Những người nhận thức được cách mọi người nhìn nhận họ có nhiều khả năng đồng cảm với những người có quan điểm khác nhau. Các nhà lãnh đạo có nhận thức về bản thân phù hợp với nhận thức của người khác có nhiều khả năng trao quyền, lãnh đạo và công nhận tốt hơn.

Như Glints đã đề cập ở trên, tăng cường sự tự nhận thức có nhiều lợi ích. Các chi tiết cụ thể của từng người phụ thuộc vào từng cá nhân. Dưới đây là một số ví dụ về lợi ích phổ biến của sự tự nhận thức:

• Nó cho chúng ta thêm sức mạnh để ảnh hưởng đến kết quả
• Giúp chúng ta đưa ra quyết định tốt hơn, tự tin hơn và kết quả là chúng ta giao tiếp một cách rõ ràng và có mục đích
• Giúp chúng ta thấu hiểu mọi việc từ nhiều góc độ khác nhau
• Kéo chúng ta ra khỏi những giả định và thành kiến
• Giúp chúng ta xây dựng các mối quan hệ
• Nó cho chúng ta có khả năng lớn hơn để điều chỉnh cảm xúc của chúng ta
• Nó làm giảm căng thẳng
• Giúp chúng ta hạnh phúc hơn

Hai cấp độ của tự nhận thức bản thân

Có hai loại tự nhận thức riêng biệt, tự nhận thức trước công chúng và tự nhận thức bản thân.

Vậy thế nào là tự nhận thức bản thân trước công chúng? Đây là sự nhận thức về cách chúng ta có thể xuất hiện trước người khác. Vì ý thức này, chúng ta có nhiều khả năng tuân thủ các chuẩn mực xã hội và cư xử theo cách được xã hội chấp nhận.

Mặc dù có những lợi ích đối với loại nhận thức này, nhưng nó cũng làm ta có nguy cơ rơi vào trạng thái tự ý thức. Những người có chỉ số đặc biệt cao trong điểm này có thể dành quá nhiều thời gian để lo lắng về những gì người khác nghĩ về họ.

Tự nhận thức cá nhân có nghĩa là khả năng nhận thấy và phản ánh trạng thái bên trong của một người. Những người có sự tự nhận thức về bản thân là những người sống nội tâm, thích tiếp cận cảm xúc và phản ứng với sự tò mò. Khi sự tự nhận thức chuyển thành ý thức về bản thân, chúng ta miễn cưỡng chia sẻ những khía cạnh nhất định của bản thân.

Một số cách cải thiện sự tự nhận thức ở bản thân

Thực hành tỉnh thức

Thực hành tỉnh thức là một cách hữu hiệu để cải thiện sự tự nhận thức ở bản thân. Nó giúp bạn nhận thức được những gì đang diễn ra trong tâm trí, cơ thể và môi trường xung quanh. Thiền là một trong số ít các phương pháp thực hành mà bạn có thể áp dụng vào cuộc sống hàng ngày của mình và thực hành tỉnh thức là một công cụ tuyệt vời để phát triển khả năng tự kiểm soát tốt hơn.

Con đường tự nhận thức là một hành trình dài và chông gai. Những người tự nhận thức rõ nhất thấy mình đang tìm kiếm sự thành thạo hơn là một đích đến cụ thể. Khi bạn tiến lên trong việc phát triển khả năng tự nhận thức của mình, hãy thường xuyên tự hỏi bản thân: “Làm thế nào để  bạn hướng tới phiên bản tốt nhất của chính mình ngày hôm nay?”

Đặt câu hỏi cho bản thân

Cốt lõi của sự tự nhận thức là khả năng tự nhìn lại của bản thân. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đang suy ngẫm sai cách. Vấn đề là, chúng ta luôn tự hỏi chính mình những câu hỏi sai. Ví dụ, trong nỗ lực giải quyết xung đột nội bộ, chúng ta hay hỏi hỏi, “Tại sao?” Tuy nhiên, không có cách nào để trả lời câu hỏi đó vì chúng ta không có quyền truy cập vào vô thức của mình. Vì vậy, chúng ta vô tình tạo ra các câu trả lời không chính xác.

Sự nguy hiểm của câu hỏi “tại sao” là việc chúng đưa chúng ta xuống hố sâu của những suy nghĩ tiêu cực. Thay vào đó, hãy liên tục hỏi bản thân những câu hỏi bao hàm mọi khía cạnh của vấn đề.

Kiểu xem xét nội tâm này cho phép chúng ta đánh giá các hành vi và niềm tin về bản chất của chúng. Với khả năng tự nhận thức, chúng ta có thể xem xét những khuôn mẫu và câu chuyện cũ không phù hợp với mình, sau đó chúng ta có thể tiếp tục tiến lên và tìm giải pháp. Việc đặt những câu hỏi phù hợp giúp chúng ta đưa ra những lựa chọn khác nhau mang lại những kết quả khác nhau.

Rèn luyện trí não 

Amygdala, còn được gọi là não nguyên thủy, là phần đầu tiên của não phát triển ở người. Nó hoạt động như một loại radar báo hiệu sự cần thiết phải chạy trốn hoặc chống trả. Phần não đó có kỹ năng lường trước nguy hiểm và phản ứng trước khi chúng ta có thể gọi tên một cảm xúc tiêu cực. Tim chúng ta đập thình thịch, bụng thắt lại và cơ cổ căng lên.

Phản ứng của cơ thể bạn là một sợi dây tín hiệu cho vỏ não trước trán “đăng ký” hoặc gọi tên một cảm xúc tiêu cực. Nếu bạn mang lại nhận thức về trạng thái thể chất của mình, vào lúc này, bạn có thể nhận ra cảm xúc khi nó đang diễn ra. Trở nên khéo léo trong việc này sẽ kích hoạt lại bộ não của bạn.

Đặt tên cho cảm xúc của bạn là rất quan trọng trong việc ra quyết định. Khi để cảm xúc lấn át, chúng ta có thể đưa ra những quyết định tồi tệ với những hậu quả không lường trước được. Đặt tên cho cảm xúc của mình cho phép chúng ta đứng ở góc độ “người thứ ba” để đứng lại và đánh giá khách quan hơn những gì đang diễn ra. Đó cũng là một cách hiệu quả để rèn luyện trí não và sự tự nhận thức bản thân.

Đọc thêm: Tư Duy Logic Là Gì? Cách Rèn Luyện Tư Duy Logic Hiệu Quả

Tận hưởng những khoảnh khắc chất lượng

Hãy thường xuyên dành những khoảng thời gian chất lượng cho bản thân bên cạnh những khoảnh khắc quý giá cùng gia đình, người thân và bạn bè. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các mối quan hệ lãng mạn, vì chúng ta thường thấy mình dành hầu hết hoặc thậm chí toàn bộ thời gian rảnh rỗi cho vợ/chồng hoặc bạn đời của mình. Dù bạn yêu thích và tận hưởng thời gian với đối tác của mình đến đâu, mọi người đều cần có khoảng thời gian chất lượng khi ở một mình.

Hãy chắc chắn rằng bạn và đối tác của bạn đều có thời gian chất lượng cho “ cái tôi” để suy nghĩ về những gì bạn muốn, bạn cần và mục tiêu của bạn là gì. Điều này sẽ giúp bạn không bị “hòa tan” quá nhiều vào đối tác của mình và duy trì sự độc lập và ổn định của tâm trí.

Kết 

Vậy là Glints đã cùng bạn tìm hiểu thế nào là tự nhận thức bản thân cũng như một vài thông tin thú vị xung quanh chủ đề này. Rèn luyện trí não và thực hành tỉnh thức là hai phương pháp phổ biến nhất giúp bạn rèn luyện tự nhận thức bản thân. Nếu cảm thấy hứng thú với các chủ đề về phát triển bản thân, hãy ghé qua Blog của Glints để tìm đọc thêm nhiều bài viết thú vị khác nhé!