Năng Lực Số Là Gì? 6 Cách Phát Triển Năng Lực Số

Ngày đăng: 21/03/2024 | Không có phản hồi

Ngày cập nhật: 26/03/2024

Năng lực số là gì? Làm thế nào để nâng cao năng lực số? Để giải đáp những câu hỏi xung quanh chủ đề này, mời bạn cùng Glints khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây nhé. 

1. Khái niệm năng lực số là gì?

Năng lực số được hiểu là khả năng hiểu, sử dụng và tận dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) trong việc hoàn thành các nhiệm vụ, mục tiêu cá nhân và nghề nghiệp, qua đó mang đến giá trị cho xã hội.

Năng lực số trong tiếng Anh là “digital literacy” hoặc “digital skill”.

2. Phân loại khung năng lực số

2.1. Khung năng lực số của UNESCO

Khung năng lực số của UNESCO là một khuôn khổ toàn diện bao gồm các kỹ năng và kiến thức cần có để sử dụng công nghệ số một cách hiệu quả, và an toàn trong thời đại công nghệ thông tin đang bùng nổ. 6 trụ cột chính của khung năng lực này bao gồm: 

• Vận hành thiết bị và phần mềm
• Thông tin và dữ liệu
• Giao tiếp và hợp tác
• Sáng tạo nội dung
• An toàn
• Giải quyết vấn đề

2.2. Khung năng lực của CAUL

CAUL – Hội đồng Thủ thư Đại học Úc, tổ chức phi lợi nhuận đại diện cho các thư viện của các trường đại học quốc gia này.

Khung lực này đề cập đến các kỹ năng và kiến thức mà sinh viên cần trang bị trong môi trường số hóa hiện nay.

Khung năng lực của CAUL tập trung vào 6 khía cạnh bao gồm:

• Khả năng thích ứng và làm chủ công nghệ số
• Học tập và phát triển kỹ năng số
• Hợp tác, truyền thông và hội nhập
• Sáng tạo và giải quyết vấn đề
• Danh tính số và cảm nhận hạnh phúc
• Năng lực thông tin, truyền thông và hiểu biết về dữ liệu

2.3. Khung năng lực của EC

Khung năng lực số của EC (European Digital Competence Framework for Citizens), là mô hình tham chiếu các kỹ năng và năng lực cần thiết để sử dụng công nghệ số hiệu quả, có trách nhiệm trong học tập, làm việc và tham gia xã hội. 

Khung năng lực này tập trung vào 5 lĩnh vực chính bao gồm:

• Thông tin và dữ liệu
• Giao tiếp và hợp tác
• Sáng tạo nội dung số
• Sự an toàn
• Giải quyết vấn đề

3. 7 nhóm năng lực số phổ biến tại nước ta

Tại Việt Nam, năng lực số được chia ra thành 7 nhóm, bao gồm:

3.1. Vận hành thiết bị và phần mềm

Năng lực này đề cập đến khả năng sử dụng thành thạo các thiết bị công nghệ số như điện thoại, máy tính, v.v.

Người sở hữu năng lực này có thể thao tác các chức năng cơ bản, cài đặt, sử dụng và bảo trì các phần mềm thông dụng. Qua đó, hỗ trợ việc học tập, làm việc và giải trí của họ trở nên hiệu quả hơn.

3.2. Năng lực thông tin và dữ liệu

Năng lực này đề cập đến khả năng tìm kiếm, truy cập và đánh giá thông tin một cách hiệu quả trên môi trường số. Theo đó, năng lực này có ý nghĩa quan trọng việc hỗ trợ con người tiếp cận kiến thức, học tập và nghiên cứu.

3.3. Giao tiếp và hợp tác trong môi trường số

Năng lực này liên quan đến khả năng sử dụng các kênh giao tiếp trực tuyến như ứng dụng nhắn tin, email, mạng xã hội, v.v. Các năng lực trong nhóm này có thể kể đến:

• Hiểu rõ quyền của công dân trong môi trường số
• Nhận thức chuẩn mực hành vi
• Tương tác và chia sẻ thông tin cho người xem
• Tạo và thực hành các quy tắc ứng xử trong môi trường số

3.4. Sáng tạo nội dung số

Năng lực này liên quan đến khả năng tạo ra các nội dung số như văn bản, video, hình ảnh, v.v, một cách sáng tạo và thu hút.

Người sở hữu năng lực này có thể sử dụng các công cụ sáng tạo nội dung cơ bản, và biết cách chia sẻ chúng một cách hiệu quả.

3.5. An ninh và an toàn trên không gian mạng

Đây là một nhóm năng lực hết sức quan trọng khi hoạt động trên không gian mạng.

Năng lực này giúp con người bảo vệ bản thân và thiết bị khỏi các nguy hiểm trên mạng như hack tài khoản, lấy cắp thông tin cá nhân, v.v.

3.6. Học tập và phát triển kỹ năng số

Nhóm năng lực này liên quan đến khả năng tự học, chủ động cập nhật kiến thức và kỹ năng số một cách hiệu quả. Qua đó, giúp con người dễ dàng thích ứng với sự thay đổi của công nghệ và theo kịp sự phát triển của thời đại.

3.7. Năng lực số liên quan đến nghề nghiệp

Năng lực số liên quan đến nghề nghiệp bao gồm việc sử dụng các công nghệ chuyên môn trong lĩnh vực nghề nghiệp, áp dụng công nghệ để tối ưu hóa hiệu quả công việc và nắm vững các xu hướng công nghệ mới trong ngành nghề.

Bằng cách này, người lao động có thể nâng cao năng suất làm việc, tăng cường khả năng cạnh tranh và phát triển trong sự nghiệp. 

Năng lực số không chỉ giúp họ thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ mà còn mở ra cơ hội cho sự sáng tạo và sự tiến bộ trong lĩnh vực nghề nghiệp của mình.

4. Ý nghĩa của việc phát triển năng lực số là gì? 

Vai trò của năng lực số như thế nào? Năng lực số đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành nghề và lĩnh vực khác nhau, qua đó, mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho con người và xã hội.

• Nâng cao hiệu quả học tập và tối ưu hiệu quả công việc
• Mở ra nhiều cơ hội việc làm mới
• Thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế
• Góp phần đẩy nhanh công cuộc chuyển đổi số
• Nâng cao chất lượng của cuộc sống

Đọc thêm: VUCA Là Gì? Lời Khuyên Cho Giới Trẻ Trong Thời Đại VUCA

5. 6 cách để phát triển năng lực số

Làm thế nào để phát triển năng lực số cho học sinh và người lao động? Cùng tham khảo cẩm nang phát triển năng lực số trong phần dưới đây nhé.

5.1. Nâng cao kỹ năng sử dụng thiết bị và phần mềm

Kỹ năng sử dụng thiết bị và phần mềm đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực số. Vì vậy, mỗi người cần chủ động nâng cao kỹ năng sử dụng thiết bị và phần mềm để hỗ trợ học tập và công việc.

5.2. Khai thác thông tin và dữ liệu

Trên không gian mạng bạn có thể tìm thấy rất nhiều thông tin và dữ liệu khác nhau, điều này vừa là cơ hội vừa là thách thức cho chúng ta. Bởi có không ít thông tin thiếu chính xác, hoặc sai sự thật được chia sẻ trên không gian mạng.

Do đó, chúng ta cần học cách tìm kiếm, xác định và đánh giá thông tin chính xác trên internet.

5.3. Giao tiếp và hợp tác trong môi trường số

Sự bùng nổ của công nghệ số đã thay đổi cách chúng ta giao tiếp và tương tác với nhau. Trong một thế giới mà hầu hết mọi người đều sở hữu điện thoại thông minh, việc biết cách sử dụng các phương tiện truyền thông trực tuyến như email, mạng xã hội, video call là vô cùng quan trọng. 

Đây là một cơ hội tuyệt vời để mỗi người tự hỏi và mở rộng các mối quan hệ. 

5.4. An toàn và an ninh số

An ninh mạng là một vấn đề nhận được sự quan tâm hiện nay, các đối tượng phạm tội ngày càng có nhiều thủ đoạn tinh vi và phức tạp nhằm đánh cắp thông tin, thực hiện các hành vi lừa đảo người dùng, v.v. 

Do vậy, mỗi người cần nâng cao cảnh giác và chủ động trang bị các kỹ năng an toàn thông tin. 

5.5. Sáng tạo nội dung số

Mỗi cá nhân cần phải nắm vững kỹ năng tạo ra các nội dung số đa dạng như bài viết, hình ảnh, video để chia sẻ kiến thức, thể hiện bản thân, hoặc quảng bá thương hiệu.

Việc sử dụng các công cụ chỉnh sửa và chia sẻ nội dung số cũng trở thành một phần không thể thiếu, giúp tạo ra những nội dung chất lượng và hấp dẫn. 

5.6. Học tập và phát triển kỹ năng số

Công nghệ số liên tục được thay đổi và cải tiến. Do đó, năng lực số của mỗi cá nhân cần học hỏi và không ngừng trau dồi mỗi ngày.

Đọc thêm: Năng Lực Là Gì? Cách Thăng Hạng Năng Lực Cá Nhân

Tạm kết

Trên đây là một vài chia sẻ về chủ đề “Năng lực số là gì?” mà Glints muốn gửi đến bạn. Hy vọng rằng, bài viết đã cung cấp đến bạn nhiều thông tin thú vị, và biết cách nâng cao năng lực số của bản thân.

Nếu bạn có thêm bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại để lại bình luận để Glints hỗ trợ giải đáp chi tiết nhé.