Mô Hình Kinh Doanh Là Gì? 8 Yếu Tố Của Mô Hình Kinh Doanh

Ngày đăng: 21/05/2024 | No Comments

Ngày cập nhật: 12/06/2024

Trong thế giới kinh doanh đầy biến động, xây dựng mô hình kinh doanh hiệu quả là chìa khóa dẫn đến thành công. Giống như một bản nhạc hay cần có nốt trầm bổng, mô hình kinh doanh cũng cần có sự kết hợp hài hòa của các yếu tố then chốt. Bài viết sau đây của Glints sẽ chia sẻ đến bạn 8 yếu tố của mô hình kinh doanh cốt lõi, giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc cho doanh nghiệp bứt phá.

Mô hình kinh doanh là gì?

Mô hình kinh doanh, trong tiếng Anh là Business Model, đóng vai trò là bản đồ định hướng chi tiết cho hoạt động của doanh nghiệp. Nó phác thảo rõ ràng bức tranh toàn cảnh về cách thức doanh nghiệp vận hành, từ sản phẩm, khách hàng, kênh phân phối đến chiến lược tạo ra lợi nhuận.

Mô hình kinh doanh hiệu quả là chìa khóa dẫn đến thành công cho mọi doanh nghiệp, bất kể quy mô lớn hay nhỏ. Dù bạn đang sở hữu nguồn vốn dồi dào hay hạn hẹp, việc lựa chọn mô hình phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực, gia tăng khả năng cạnh tranh và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

6 mô hình kinh doanh hiện nay

Thế giới kinh doanh sôi động với vô số mô hình đa dạng, mỗi mô hình mang đến những cơ hội và thách thức riêng. Dưới đây là 6 mô hình kinh doanh phổ biến đang thống trị thị trường hiện nay, cùng những điểm nổi bật thu hút các nhà đầu tư:

• Mô hình kinh doanh online: Bắt nhịp xu hướng công nghệ, mô hình này tận dụng sức mạnh của Internet để tiếp cận khách hàng tiềm năng thông qua các kênh mạng xã hội, website, thương mại điện tử,… Ưu điểm nổi bật là chi phí thấp, mở rộng thị trường nhanh chóng và khả năng tiếp cận khách hàng rộng rãi.
• Mô hình tiếp thị liên kết (Affiliate Marketing): Mô hình này vận hành dựa trên mối quan hệ hợp tác giữa nhà bán hàng và nhà tiếp thị (Affiliate). Affiliate quảng bá sản phẩm của nhà bán hàng và nhận hoa hồng cho mỗi đơn hàng thành công được tạo ra từ liên kết giới thiệu của họ. Ưu điểm là ít rủi ro, dễ dàng bắt đầu và không cần vốn đầu tư lớn.
• Mô hình nhượng quyền kinh doanh: Mô hình này cho phép nhà đầu tư (nhượng quyền thương mại) kinh doanh dưới thương hiệu và hệ thống đã được thiết lập sẵn của công ty nhượng quyền. Ưu điểm là được hưởng lợi từ thương hiệu uy tín, quy trình vận hành bài bản và hỗ trợ từ công ty nhượng quyền.
• Mô hình Agency: Cung cấp các giải pháp marketing chuyên sâu cho doanh nghiệp, bao gồm xây dựng chiến lược thương hiệu, quản lý quảng cáo, thiết kế website,… Ưu điểm là mang lại nguồn thu nhập cao, ít rủi ro và có thể mở rộng quy mô dễ dàng.
• Mô hình Freemium: Kết hợp dịch vụ miễn phí cơ bản với các dịch vụ trả phí nâng cao, thu hút khách hàng trải nghiệm miễn phí và sau đó chuyển đổi thành khách hàng trả phí. Ưu điểm là thu hút lượng lớn khách hàng tiềm năng, tạo nguồn thu nhập ổn định và dễ dàng mở rộng thị trường.
• Mô hình kinh doanh bất động sản: Mua, bán, cho thuê hoặc đầu tư vào các tài sản bất động sản như đất đai, nhà cửa,… Ưu điểm là tiềm năng sinh lời cao, giá trị tài sản có thể gia tăng theo thời gian và tạo dòng thu nhập thụ động.

8 yếu tố của mô hình kinh doanh

Hiểu rõ bản chất và nắm vững các yếu tố then chốt là nền tảng để xây dựng mô hình kinh doanh hiệu quả, dẫn dắt doanh nghiệp đến thành công. Sau đây là 8 yếu tố của mô hình kinh doanh bạn cần ghi nhớ:

Giá trị kinh doanh

Giá trị kinh doanh là lợi ích sản phẩm mang lại cho khách hàng. Để nâng cao giá trị này, doanh nghiệp cần xác định rõ các phân khúc khách hàng, bao gồm cá nhân và tổ chức. Năm 2020, nhiều hình thức gia tăng giá trị kinh doanh đã xuất hiện như cách mạng trong thanh toán di động, Vinshop, quét mã thanh toán giao hàng tận nhà, v.v.

Để kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp phải liên tục nâng cao giá trị kinh doanh, tức là làm khách hàng ngày càng hài lòng với sản phẩm của mình. Đây là lý do khách hàng chọn sản phẩm của công ty bạn thay vì đối thủ.

Xác định doanh thu

Hiểu rõ mô hình kinh doanh giúp bạn dễ dàng hơn trong việc phân tích cơ hội thị trường để tìm ra ý tưởng kinh doanh thành công. Chủ doanh nghiệp thường thực hiện nghiên cứu thị trường để đảm bảo sản phẩm được chào bán có tiềm năng và khả thi trước khi đầu tư. Để làm điều này, cần trả lời các câu hỏi về nhu cầu của khách hàng, tiềm năng thị trường, chất lượng sản phẩm và cơ hội khi mở rộng ra thị trường mới.

Cơ hội thị trường

Hiểu rõ mô hình kinh doanh là nền tảng để bạn bước vào hành trình phân tích cơ hội thị trường. Quá trình này giúp doanh nghiệp xác định tiềm năng kinh doanh và chắp cánh cho những ý tưởng thành công.

Thông thường, chủ doanh nghiệp sẽ tiến hành nghiên cứu và khảo sát thị trường để đánh giá sản phẩm, dự đoán phản ứng của khách hàng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Để thành công, bạn cần giải đáp những câu hỏi then chốt:

• Làm thế nào để đáp ứng nhu cầu khách hàng một cách hiệu quả nhất?
• Tiềm năng thị trường cho sản phẩm/dịch vụ của bạn có thực sự hấp dẫn?
• Chất lượng ý tưởng và sản phẩm đầu ra có đủ sức cạnh tranh?
• Khả năng thành công khi xâm nhập thị trường mới là bao nhiêu?

Phân tích cơ hội thị trường đóng vai trò là bản đồ dẫn lối cho doanh nghiệp, giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt, tối ưu hóa nguồn lực và gia tăng cơ hội thành công.

Môi trường cạnh tranh

Hiểu rõ môi trường cạnh tranh là bước đầu tiên để xác định mô hình kinh doanh thành công. Sản phẩm/dịch vụ càng ít đối thủ cạnh tranh, cơ hội bạn chiếm lĩnh thị trường càng cao.

Tuy nhiên, trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, sự bùng nổ của các doanh nghiệp và sản phẩm công nghệ cao đòi hỏi bạn phải có chiến lược cạnh tranh sắc bén hơn bao giờ hết.

Để tồn tại và vượt qua đối thủ, bạn cần:

• Nắm bắt xu hướng kinh doanh 4.0: Liệu sản phẩm/dịch vụ của bạn có phù hợp với thị trường hiện đại?
• Tập trung phát triển, cải tiến kỹ thuật: Nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa giá thành để thu hút khách hàng.
• Phân tích đối thủ cạnh tranh: Xác định số lượng đối thủ cùng sản phẩm/dịch vụ, phân tích chiến lược hoạt động, đối tượng khách hàng của họ. Đồng thời, đánh giá ưu điểm, nhược điểm của các đối thủ để đưa ra chiến lược cạnh tranh phù hợp.

Lợi thế cạnh tranh

Lợi thế cạnh tranh là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp bạn vượt trội so với đối thủ khi cung cấp cùng một sản phẩm/dịch vụ. Nó có thể xuất phát từ nhiều yếu tố như:

• Giá cả: Cung cấp sản phẩm/dịch vụ với mức giá hợp lý, cạnh tranh hơn so với thị trường.
• Chất lượng: Nâng cao chất lượng sản phẩm/dịch vụ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng.
• Hình thức: Thiết kế mẫu mã bắt mắt, độc đáo, thu hút sự chú ý của khách hàng.
• Tính mới: Giới thiệu sản phẩm/dịch vụ ra thị trường sớm hơn so với đối thủ, tạo lợi thế cạnh tranh nhất định.
• Số lượng: Cung cấp sản phẩm/dịch vụ với số lượng dồi dào, đáp ứng nhu cầu thị trường.
• Sự tiện lợi: Dễ dàng mua sắm, sử dụng, mang đến trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng.
• Mô hình kinh doanh: Áp dụng mô hình kinh doanh mới mẻ, hiệu quả hơn so với đối thủ.

Chiến lược thị trường

Một doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, cần có một chiến lược hợp lý, đặc biệt là trong việc sản xuất và giới thiệu sản phẩm ra thị trường. Sau khi khảo sát thị trường và tìm hiểu nhu cầu khách hàng, bạn cần lập kế hoạch chi tiết. Từ đó, bạn sẽ biết nên kinh doanh gì trong năm 2024 để đạt hiệu quả cao.

Sản phẩm phải được tung ra đúng thời điểm mà khách hàng cần. Ví dụ, nếu bạn sản xuất một chiếc quạt hơi nước có tác dụng giảm nhiệt và làm mát trong mùa hè, thì không thể ra mắt sản phẩm vào mùa đông. Đồng thời, cần biết tận dụng tâm lý khách hàng, đưa ra các chương trình khuyến mãi và tri ân hợp lý. Như vậy, sẽ góp phần giúp sản phẩm bán chạy hơn và đem lại lợi nhuận cao hơn.

Đọc thêm: Hướng Dẫn A-Z Cách Làm Thị Trường Hiệu Quả Nhất

Phát triển tổ chức

Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của mô hình kinh doanh. Một doanh nghiệp cần phân chia công việc cho các phòng ban cụ thể, mỗi người phụ trách một công việc và nhiệm vụ nhất định.

Giống như sản xuất theo dây chuyền, mỗi bộ phận sẽ đảm nhiệm một khâu riêng. Ví dụ, để hoàn thành một chiếc áo, cần có người chọn vải, cắt may, đính cúc, nhặt chỉ, đóng gói và hoàn thiện. Tương tự, trong một công ty kinh doanh, cần có các bộ phận như: kinh doanh, bán hàng, chăm sóc khách hàng, hành chính, nhân sự, v.v.

Mỗi bộ phận nhỏ sẽ tiến hành từng bước, từng bước một. Nhờ đó, các chi tiết nhỏ được hoàn thành dần dần, tạo nên các công việc lớn hơn. Điều này đảm bảo bộ máy vận hành một cách trơn tru, chuyên nghiệp, mang lại hiệu quả bền vững

Đội ngũ quản lý

Để đảm bảo từng bộ phận hoạt động một cách hiệu quả và chính xác, cần có một đội ngũ quản lý có khả năng lập kế hoạch và chỉ dẫn từng bước, từng chi tiết. Đội ngũ này cần phải có đủ năng lực, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm để điều hành các bộ phận cấp dưới một cách hiệu quả.

Ngoài ra, đội ngũ quản lý cũng cần phải có tâm huyết, sự sắc bén trong việc chỉ đạo từng bộ phận của doanh nghiệp và quan tâm đến tâm tư, nguyện vọng của nhân viên. Họ là những người đứng đầu, người định hình và quyết định về mọi kế hoạch hoạt động và chiến lược của doanh nghiệp.

Vì vậy, đội ngũ quản lý cần phải hiểu rõ mô hình kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu đội ngũ quản lý không mạnh mẽ, doanh nghiệp có thể sẽ mắc phải nhiều khó khăn và thất bại.

Do đó, để hiểu rõ mô hình kinh doanh, trước hết bạn cần nắm vững và phân biệt được 8 yếu tố then chốt này. Khi các yếu tố này được kết hợp một cách hợp lý, mô hình kinh doanh của bạn sẽ có cơ hội thành công.

Lời kết

Bài viết đã phân tích 8 yếu tố chính của mô hình kinh doanh bao gồm: giá trị kinh doanh, xác định doanh thu, cơ hội thị trường, môi trường cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh, chiến lược thị trường, phát triển tổ chức và đội ngũ quản lý.

Mỗi yếu tố đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một mô hình kinh doanh hiệu quả và thành công. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu.